Gmina, powiat, województwo: jakie mają zadania?

Gmina ma zapewniać swoim mieszkańcom m.in. usługi komunalne, lokalny transport, razem z powiatem dzieli odpowiedzialność za edukację i opiekę zdrowotną. Z kolei samorząd województwa głównie dzięki środkom unijnym ma przyczyniać się do rozwoju regionu.

Polska jest podzielona na 16 województw, 314 powiatów i 2479 gmin (w tym 66 miast na prawach powiatów) – wynika z danych PKW.

Gmina – samorząd najbliższy mieszkańcom

Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. „To samorząd pierwszego kontaktu odpowiadający za zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców: usług komunalnych jak wodociągi, kanalizacja” – mówi dr Dawid Sześciło z Uniwersytetu Warszawskiego, ekspert Fundacji Batorego.

Czytaj: Czy będziemy rządzeni przez referenda?

Gmina odpowiada także za drogi publiczne, lokalny transport. Ponadto do jej zadań należy prowadzenie przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz opieka zdrowotna (przy czym za szpitale odpowiadają powiaty).

„Na gminie spoczywa także odpowiedzialność za prowadzenie tzw. polityki rozwoju, czyli tworzenie sprzyjających warunków dla prowadzenia działalności gospodarczej np. przez ulgi w podatkach lokalnych czy rozsądną politykę planowania przestrzennego” – podkreśla Sześciło. Ekspert zaznaczył, że w ostatnich latach gminy były bardzo aktywne w pozyskiwaniu środków europejskich.

Czytaj: Samorząd wzorem dobrego gospodarowania

„Te pieniądze płyną do gmin w ramach różnorodnych konkursów organizowanych przez samorządy województwa odpowiadające za rozdzielanie funduszy europejskich, a także przez organy administracji rządowej” – dodał.

Finansowanie gminy

Sześciło ocenia, że gminy są dość mocno uzależnione od transferu środków z budżetu centralnego: mają m.in. zagwarantowane udziały w dochodach z podatków PIT i CIT, otrzymują także subwencję ogólną, której najważniejszą część stanowi dofinansowanie kosztów prowadzenia szkół.

Ekspert podkreślił, że tzw. dochody własne gminy, pochodzące z podatków lokalnych m.in. podatku od nieruchomości są stosunkowo niskie. „Gminy mają także ograniczoną możliwość nakładania nowych podatków czy podnoszenia istniejących stawek” – dodał. Gminy mogą ubiegać się o różnego rodzaju dotacje z budżetu państwa i instytucji. Głównym źródłem finansowania inwestycji są środki unijne.

Jednostki pomocnicze gminy: sołectwa, dzielnice, osiedla

Jednostka pomocnicza nie jest jednostką samorządu terytorialnego, ale organem podległym gminie. Na terenach wiejskich są to sołectwa, które najczęściej obejmują obszar jednej wsi (sołectw jest ponad 40 tys.), w miastach są to dzielnice i osiedla. Gmina nie ma obowiązku tworzenia jednostek pomocniczych (z wyjątkiem Warszawy).

Jednostki pomocnicze wykonują zadania, które zleci im gmina. „To najczęściej przeprowadzanie drobnych remontów, odpowiedzialność za utrzymanie tzw. małej infrastruktury: parków, placów zabaw, zieleni miejskiej a także organizowanie imprez kulturalnych, sportowych, inicjatyw dla lokalnej społeczności” – powiedział Sześciło.

Kto ma realną władzę: rada gminy czy wójt?

Z ustawy o samorządzie gminnym wynika, iż rada gminy jako organ uchwałodawczy ma większe znaczenie niż wójt, burmistrz czy prezydent miasta. „Jednak od 2002 r., gdy wprowadzono bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, władza zaczyna się stopniowo przesuwać w ich stronę” – zaznaczył Sześciło.


Strona 1 z 2

NASTĘPNA STRONA

KOMENTARZE (3)ZOBACZ WSZYSTKIE

Dlaczego została pominięta jedna z głównych funkcji: ustawowy obowiązek gminy zapewnienie zaopatrzenia mieszkańców w energię elektryczną i gaz ? Poważne uchybienie w specyfikacji obowiązków gminy, zwłaszcza teraz, gdy ceny energii szybują w górę, a fatalna nowelizacja prawa energetycznego (m.in. auk… rozwiń

Edward Licznerski, 2014-08-22 17:17:02 odpowiedz

Proszę Pana reforma administracyjna nie udana
i kiedy pojmiecie, że ona rozwojowi zaszkodziła.
Społeczeństwo lokalne skłóciła i je rozwarstwiła,
a Wy wciąż tam na górze ludowi bajki wmawiacie,
i zachwalacie, bo popełniono błąd w tym temacie.
Kiedy urzędników jest n… rozwiń

Chełmianin N, 2014-08-22 14:26:09 odpowiedz

Byłoby dobrze aby swe zadania i kompetencje znali wszyscy. Niestety tak nie jest wszędzie. Szczególnie dotyczy to Rad Gmin i Wójtów
.ednomandatowe okręgi wyborcze

W większości gmin radni będą wybierani w okręgach jednomandatowych. To największa zmiana w ordynacji wyborczej, jaką Kodeks wyborczy wprowadza w wyborach samorządowych w 2014 roku. – W każdym okręgu będziemy wybierali jednego radnego. Okręgów będzie tyle, ile jest mandatów wybieranych do danej rady gminy – mówi Lech Gajzler, ekspert w Krajowym Biurze Wyborczym. Wyborcy będą oddawali głos na jednego kandydata tylko w tym okręgu wyborczym, w którym głosują.

Ordynacja jednomandatowa nie obowiązuje w miastach na prawach powiatu, gdzie wybory będą proporcjonalne, w okręgach wielomandatowych. Nie zmienią się również zasady wyboru radnych do rad powiatów i rad województw.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *