Z naszej historii: Józef Struski – pamiętniki

Pamiętniki, które pan Józef pozostawił po sobie, są bardzo cennym
źródłem dla naszej lokalnej społeczności. Znajdziemy w nich nie tylko
wzmianki historyczne ale także szczegółowe opisy przyrody, obrzędów i
obyczajów.

Józef Struski urodził się 17 stycznia 1905 roku w Łąkoci (zm. 12 V
1996 r.). W wieku pięciu lat został osierocony najpierw przez matkę
Antoninę, a w 1914 roku w czasie I wojny światowej stracił również ojca
Andrzeja. Jego wychowaniem zajęli się dziadkowie-Agnieszka i Wojciech
Struscy  a następnie stryj Michał.
Czytania i pisania nauczył się w tajnej wiejskiej szkółce prowadzonej przez
Andrzeja Żurkowskiego z Kurowa. W pamiętniku pan Józef zapisał: w I
wojnę światową w czasie okupacji austriackiej w Łąkoci była szkoła. Władze
austriackie patrzyły na nią przez palce. W latach 1926/27 uczęszczał do
Szkoły Handlowo – Rolniczej w Dęblinie.  Po jej ukończeniu został
powołany do wojska, gdzie służył jako „łącznik i kancelista” w 78 Pułku
Piechoty w Baranowiczach. Był świetnym obserwatorem życia rodzinnego i
społecznego, czytał dużo książek. Z zapartym tchem słuchał opowieści z
dalekich stron od osób powracających z wojny lub z wojska. Dużo
angażował się w pracę społeczną w ramach Koła Młodzieży Wiejskiej
„Siew” oraz „Wici” a następnie w Kółku Rolniczym. W 1929 r. ożenił się z
Natalią Sokołowską  i przeniósł się do pobliskiego Izabelmontu.  W sierpniu
1939 roku został zmobilizowany do 15 Pułku Piechoty w Dęblinie. W
okresie okupacji hitlerowskiej współpracował z partyzantką BCh.
Posługiwał się wtedy pseudonimem „Longin”. Wspomnienia z tego okresu
zawarł w „Pamiętniku Sołtysa”.

Po wojnie przez kilkadziesiąt lat prowadził wspólnie z żoną i dziećmi
gospodarstwo rolne. Zajmował się również sadownictwem, murarstwem,
wyrobem koszy wiklinowych, introligatorstwem, a w chwilach wolnych
spisywał  krążące „po wsiach” opowiadania, pieśni wojskowe i nabożne,
opisywał zwyczaje oraz tworzył oryginalne utwory literackie.

Na jego dorobek pamiętnikarski i literacki składają się między
innymi: Pamiętnik Sołtysa, Historia wsi Wielkie, Historia Izabelmontu,
Mogiły, Pamiętnik wędrówki cudownego obrazu Matki Boskiej
Częstochowskiej w parafii Abramów w latach 1966 – 1967 wraz ze zbiorem
pieśni, Pamiętniki o Łąkoci, Jogula dziobula  tarka. Do chwili obecnej dwie
ostatnie pozycje doczekały się  wydania drukiem. Pozostały dorobek
pozostaje w formie rękopisu. Są to najczęściej zeszyty zszywane i
oprawione własnoręcznie przez autora w tekturowe okładki. Większość z
nich znajduje się w prywatnych zbiorach rodziny lub znajomych.

Poniżej fragment pamiętnika zatytułowanego „Mogiły”. Jest to opis
jednej z wydm znajdujących się pomiędzy Glinnikiem a Łąkocią, niegdyś
zwanych „grzębami” lub „mieliznami”.

Przyg: L. Kozak – na podstawie materiałów ze zbiorów rodzinnych udostępnionych

przez panią Katarzynę Siudaj.