Leszek Kozak: Polegli, pomordowani i zabici ….(Izabelmont, Marcinów, Sosnówka, Wielkie)

Izabelmont:

Józef Dudzik. Urodził się w 1923 r. Po wyzwoleniu pracował w strukturach UB. Został zabity 9 lipca 1947 r. w trakcie przyjęcia weselnego u Grzegorza W.
w Izabelmoncie. Wieczorem dom Sokołowskiego, w którym odbywało się wesele, otoczyła partyzantka. W trakcie próby wyprowadzenia Dudzika na zewnątrz zginął postrzelony w głowę jeden z partyzantów Jan Burek[1], natomiast Dudzik został ranny[2]. Postrzelonego próbowano zawieźć wozem do lekarza w Kurowie, lecz w okolicy lasu „Lipnik” zmarł. Józef Dudzik pochowany został na cmentarzu w Abramowie[3].

 

Marcinów:

Bolesław Czubak. Syn  Jana i Marii, urodzony w 1921 r. Członek BCh, aresztowany we wsi Wola, zamordowany przez Niemców w Puławach.

Edward Ogórek. Poległ na froncie[4].

 

 

Bolesław Wawruch. Syn Józefa i Agnieszki, urodzony 16 marca 1919 r. Członek BCh. Aresztowany przez Niemców podczas pacyfikacji gminy Wielkie. Przebywał w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Był więźniem o numerze 16629. Został zamordowany 26 sierpnia 1943 r.[5].

Sosnówka:

Jan Gol. Podczas okupacji niemieckiej był komendantem placówki BCh
w Sosnówce. Po wojnie wyjechał na Ziemie Odzyskane do Wrocławia, gdzie pracował w służbach więziennych. Za utrwalanie socjalizmu został wykonany na nim wyrok śmierci. Pochowany na cmentarzu w Abramowie.

Aleksander Goluch. Poległ 19 grudnia 1944 r. Pełnił służbę wojskową w 2 samodzielnej kompanii karnej. Na skutek wybuchu miny poległ podczas walki z Niemcami w miejscowości Jabłonna pod Warszawą. Miejsce pochówku nieznane[6].

 

 

Michał Goluch. Aresztowany 16 września 1944 r. przez NKWD. Więziony sześć tygodni w Lubartowie a następnie dwa tygodnie na Zamku w Lublinie. Wywieziony do obozu w miejscowości Borowicze-Jegło na terenie Rosji. Zamęczony w 1945 r. Pochowany  w zbiorowej mogile[7].

Aleksander Komsta. Funkcjonariusz MO, zginął podczas zorganizowanej przez partyzantów zasadzki na milicjantów w Wielkim.

Helena Komsta. Zginęła z rąk partyzantów.

Józef Komsta. Zginął po 1944 r., zastrzelony prawdopodobnie przez MO
z Michowa za współdziałanie z partyzantką z ramienia WiN.

Bolesław Szymanek. Członek BCh i WiN. Ujęty 6 lutego 1946 r.
w Giżycach, w domu Józefa Wojciechowskigo, (miejsce kwaterunku partyzantów „Brzozy”) podczas przeprowadzanej akcji funkcjonariuszy PUBP
z Lubartowa na oddział „Brzozy”. Dom, w którym znajdowali się partyzanci został otoczony. Po krótkiej walce, części partyzantów udało się zbiec, a pozostałych ujęto z bronią. W śledztwie, połączonym z bestialskimi torturami, przyznał się do dezercji z MO i pobytu w oddziale leśnym „Brzozy”. Został oskarżony o to, że w czasie wojny, wbrew obowiązkowi wojskowemu, w celu uchylenia się od służby opuścił posterunek MO oraz o to, że od 6 maja 1945 r. do 6 lutego 1946 r. był członkiem oddziału „Brzozy”, mającym na celu obalenia ustroju państwa. Rozprawa odbyła się 30 września 1946 r. przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Lublinie. Orzekał sąd w składzie: kpt. Roman Bojko jako przewodniczący, por. Feliks Rys i chor. Jan Łata jako ławnicy,
w obecności prokuratora Tadeusza Garlickiego. W toku przewodu sądowego miano ustalić i potwierdzić czyny zarzucane w akcie oskarżenia. Sąd przyjąwszy winę oskarżonego za udowodnioną, skazał go na łączną karę śmieci oraz na utratę praw publicznych i honorowych praw obywatelskich na zawsze.

29 października 1946 r. Najwyższy Sąd Wojskowy postanowił skargę skazanego Szymanka pozostawić bez uwzględnienia. Prezydent w stosunku do skazanego nie skorzystał z prawa łaski i 5 listopada zatwierdził wyrok śmierci. Oficjalnie podano, że egzekucję wykonano 15 grudnia 1946 r. o godzinie 17,  w więzieniu na Zamku Lubelskim w obecności prokuratora por. Andrzeja Wójtowicza, lekarza por. Michała Wołoszańskiego, księdza Władysława Bodziaka, komendanta więzienia ppor. Antoniego Leszka. Wyrok został wykonany przez pluton egzekucyjny pod dowództwem sierż. Józefa Baraniaka[8]. Tymczasem prawdopodobnie wyroku nie zdążono już wykonać, gdyż Szymanek zmarł w celi na skutek pobicia podczas przesłuchań.

 

Wielkie:

 

Antoni Chaber. Syn Jana i Józefy, urodzony 1920 r. Aresztowany przez Niemców podczas pacyfikacji gminy Wielkie 18 maja 1943 r. Prawdopodobnie został zamordowany na Zamku Lubelskim.

Antoni Chabros ps. „Antek” z Wielkiego. Członek oddziału K. Woźniaka ps. „Szatan”. „Został zabity w m-cu grudniu 1946 r. za Wieprzem przez członków
z grupy leśnej Spokojnego”[9].

Józef Kula. Syn Jana i Józefy, urodzony 11 lutego 1923 r. Członek BCh. Aresztowany przez Niemców 18 maja 1943 r. podczas pacyfikacji gminy Wielkie. Przebywał w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Był więźniem o numerze 5266. Stąd 4 kwietnia 1944 r. przewieziony został do obozu w Natzweiler (k/Kochen) na terenie Niemiec, gdzie został zamordowany[10]. Inne źródła podają, że został zamordowany w obozie koncentracyjnym w Dachau.

Władysław Kutnik. Syn Karola i Marii, urodzony 7 maja 1924 r. Członek BCh. Aresztowany przez Niemców 18 maja 1943 r. podczas pacyfikacji gminy Wielkie. Przebywał
w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Był więźniem o numerze 9621. Został zamordowany 16 października 1943 r.[11].

Jan Mitura. Syn Jana i Urszuli, urodzony 12 czerwca 1919 r. Członek BCh. Aresztowany przez Niemców 19 maja 1943 r. podczas pacyfikacji gminy Wielkie. Początkowo był więziony na Zamku Lubelskim, a od 13 sierpnia 1943 r. w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Był więźniem o numerze 4219. Tam też został zamordowany[12].

Andrzej Ogórek. Urodzony 26 lutego 1909 r. (uczestnik wojny 1939 r.). Członek BCh. Aresztowany przez Niemców 18 V 1943 r. podczas pacyfikacji gminy Wielkie. Przebywał w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Był więźniem o numerze 5030. Stąd przewieziony został 6 kwietnia 1944 r. do obozu w Natzweiler (k/Kochen) na terenie Niemiec, gdzie został zamordowany[13]. Inne źródła podają, że został zamordowany w obozie w Dachau.

Stanisław Ogórek. Syn Józefa i Urszuli, urodzony 1905 r. W 1939 r. powołany do wojska[14]. Po upadku kampanii wrześniowej dostał się do niewoli, z której po pewnym czasie powrócił w rodzinne strony.  Członek BCh. Aresztowany w 1943 r. Więziony był na Zamku Lubelskim, a następnie w obozie na Majdanku, gdzie był więźniem
o numerze 5580. Stąd przewieziony został 6 kwietnia 1944 r. do obozu
w Natzweiler (k/Kochen) na terenie Niemiec, gdzie został zamordowany[15]. Inne źródła podają, że został zamordowany w obozie w Dachau.

Jan Pawelec. Syn Pawła i Stefanii. Urodzony w 1927 r. Jako młody chłopak został zabity 20 kwietnia 1943 r., przez żandarmów z Michowa szukających po wsi partyzanta Władysława R. Nie zastając w domu poszukiwanego, żandarmi udali się do jego kuzynów Pawelców w tej wsi i zastrzelili z bliżej niewyjaśnionych powodów Jana Pawelca[16].

Ignacy Rodak. Syn Antoniego i Rozalii, urodzony 1 lutego 1923 r. Członek BCh. Podczas pacyfikacji gminy Wielkie przez Niemców 18 maja 1943 r. udało mu się ukryć w zbożu. Następnie przez jakiś czas ukrywał się w Moszczankach. Do Wielkiego wrócił
w sierpniu, ale został jednak wytropiony i aresztowany. Początkowo przewieziono go do Kazimierza Dolnego, w którym więziony był w klasztornych lochach. Jego matka, idąc do miejsca przetrzymywania na piechotę, zanosiła mu okrycie. Z Kazimierza przewieziony został do zamku w Lublinie. Jego siostra Julianna nosiła aresztowanemu paczki, które przed bramą odbierał zaufany policjant, który czasem przekazywał jej liściki od brata. Z zamku Ignacego Rodaka przewieziono na Majdanek, a następnie do Oświęcimia, skąd trafił na roboty przy budowie tajnej nazistowskiej fabryki broni w Austrii[17]. Prawdopodobnie zginął w 1944 r. w obozie koncentracyjnym w Gusen.

Jan Stasiak. Urodzony w 1908 r. 5 października 1943 r. wieczorową porą, wraz z granatowym policjantem nazwiskiem Piotrowski, przyszli po niego Niemcy[18]. Aresztowanie nastąpiło wskutek pomyłki, gdyż policjanci uznali go za partyzanta o tym samym imieniu i nazwisku, który mieszkał
w Abramowie. Pojmany i przetrzymywany był przez kilka dni w areszcie
w Michowie wraz z innymi chłopami, którzy zostali zamknięci za nieoddawanie kontyngentu. Pewnej nocy jeden z granatowych policjantów otworzył areszt wypuszczając więźniów. Stasiak wierząc w to, że jest niewinny, nie zgodził się uciec, gdyż obawiał się tego, że w odwecie Niemcy spalą jego zabudowania oraz zrobią krzywdę jego najbliższym. Liczył na to, że po pewnym czasie Niemcy go wypuszczą. Tymczasem został przewieziony do Lublina na Zamek, a następnie do Puław, gdzie został rozstrzelany na wale wiślanym w trakcie masowej egzekucji 12 stycznia 1944 r.[19].

Jan Więsyk. Syn Stanisława i Agnieszki, urodzony 30 maja 1913 r. (uczestnik wojny obronnej 1939)[20]. Prawdopodobnie zamordowany w Dachau. Inne źródła podają, że został zastrzelony przez żandarma 20 kwietnia 1943 r. w trakcie aresztowania w Wielkim.